Ինչո՞ւ է հետևողականորեն ապակայունացնում իրավիճակը. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Ակնհայտ է, որ վերջին շրջանում երկրի ներսում իրավիճակի ապակայունացման, հասարակության տրամադրությունների սրման առանցքային դերակատարն ու, այսպես ասենք, «գեներատորը» Նիկոլ Փաշինյանն է: Վարչապետի պաշտոնն զբաղեցնող անձը դա անում է իր անընդունելի (մեղմ ասած) ֆեյսբուքյան գրառումներով, դրանց բովանդակությունը իր ՔՊ խմբակցության ու կառավարության անդամների միջոցով տիրաժավորմամբ և ռեպրեսիվ մարմինների ինտենսիվ ներգրավմամբ՝ քաղաքական հետապնդումներով:
Տրամաբանական հարցեր են ծագում, որոնց պատասխանները թեպետ միանշանակ ու վերջնական չեն, բայց, այդուհանդերձ, արժանի են դիտարկման: Վերջիվերջո, հո չի՞ կարելի ամեն ինչ «բացատրել», կներեք, «խելահեղության կանխավարկածով»: Պե՞տք է, ի վերջո, այս ամենի հետ կապված ինչ-ինչ «ռացիոնալ հատիկներ» էլ լինեն:
Ի՞նչ է կատարվում, ըստ էության: Որքան էլ այս օրերին կատարվող խայտառակությունների, հակաժողովրդավարական դրսևորումների ֆոնին դժվար լինի, այնուամենայնիվ, փորձենք հնարավորինս առանց հույզերի, սառը գլխով ի մի բերել դիտարկումները:
Նիկոլ Փաշինյանը և նրա շուրջ խմբված ՔՊ-ն, մեծ հաշվով, հարձակվել են Հայ առաքելական եկեղեցու վրա: Առիթ ունեցել ենք հանգամանորեն դիտարկել դրա շարժառիթները, ուստի այստեղ հպանցիկ «թարմացնենք» նրա այդ հարձակման հնարավոր պատճառներն ու շարժառիթները: Հայ առաքելական եկեղեցին, որ միավորում է համայն հայությանը՝ ՀՀ բնակչության մեծ մասին ու դրանից էլ կրկնապատիկ մեծ թվով հայությանը՝ աշխարհով մեկ, մնում է միակ կառույցը, որը Փաշինյանը չի կարողացել գրավել կամ մտցնել իր ենթակայության տակ: Ու, դատելով դեպքերի ընթացքից, չի կարողանում, հուսանք՝ չի էլ կարողանա:
Ի լրումն, ՀԱԵ-ն ոչ միայն չի ենթարկվում Փաշինյանին ու նրա՝ ադրբեջանական ու թուրքական իշխանությունների համար խիստ դուրեկան քաղաքականությանը, այլև շարունակում է բարձրաձայնել Արցախի, Արցախի հայության դեմ իրականացված ցեղասպանական ոճրագործության, Արցախի հայության իրավունքների մասին: Ավելին, ՀԱԵ-ն այս պահին հանրային ընկալման տիրույթում ամենաբարձր վարկանիշն ու հեղինակությունը ունի, ըստ որում, բազմապատիկ բարձր, քան ունեն բոլոր քաղաքական ուժերը՝ միասին վերցրած: Դե, իսկ Փաշինյանի 8 տոկոսանոց (ամենաթարմ տվյալներով) ու գահավիժել շարունակող վարկանիշի մասին չենք էլ խոսում:
Եվ վերջապես. Հայաստանը վերջնականորեն ծնկի բերելու նպատակ հետապնդող թուրք-ադրբեջանական տանդեմը Հայ առաքելական եկեղեցին ու նաև ազգային այլ ուժերին դիտարկում են որպես «ռևանշիզմի», նույնն է թե՝ «դիմադրության օջախ»: Եվ իր «խաղաղության խաչմերուկի» իրագործման, իսկ ավելի ստույգ՝ իր պաշտոնը պահելու համար Փաշինյանը խնդիր ունի չեզոքացնել բոլոր «դիմադրության օջախները»:
Նույն շրջածիրում, կարծում ենք, տեղավորվում է նաև «Սրբազան պայքարի» առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի և նրա շուրջ երկու տասնյակ համախոհների դեմ իշխանության նախաձեռնած քաղաքական հետապնդումը՝ «հեղաշրջման» ժամկետանց «պլանով», օրինական լիցենզիայով որսորդական զենքերի, ճայթռուկների առևանգմամբ և, որոշ կարճ դադարից հետո, վերստին «քաղբանտարկյալների» ցանկ ձևավորելու երևույթներով հանդերձ: Ավելին, նախքան «Սրբազան պայքարին» հասնելը, Փաշինյանի իշխանությունը «ընկավ» մեծահարուստ, բարերար Սամվել Կարապետյանի հետևից: Իրավաբանները և փորձագետները ընդգծում են, որ Սամվել Կարապետյանն ընդամենը հայտարարություն էր արել՝ ի պաշտպանություն Հայ առաքելական եկեղեցու: Եվ այն, որ ռեպրեսիաները սկսվեցին այդ հիմքով, էլ ավելի է ընդգծում հետապնդման քաղաքական բովանդակության ակներևությունը: Ավելին, Սամվել Կարապետյանի դեմ հետապնդումն ուղեկցվում է մասնավոր սեփականատիրության դեմ վարչահրամայական մեթոդներով խոչընդոտման, ունեցվածքի խլման բացահայտ էլեմենտներով: Դա էլ, ի լրումն, լրացուցիչ հարված է Հայաստանի վարկանիշին, այդ թվում՝ ներդրումային:
Եվ, ի վերջո, արդեն վերջին օրերին ուղիղ գծով Հայ առաքելական եկեղեցու՝ Մայր Աթոռի վրա խայտառակ հարձակումն է գալիս «ամփոփելու» Նիկոլ Փաշինյանի ծրագրերը, այն է՝ պայքարել այն ամենի և այն բոլորի դեմ, որոնց դեմ պայքարում են Թուրքիան ու Ադրբեջանը:
Որքան էլ տարբեր մեկնաբաններ փորձեն շրջանառել վերը ակնարկված «խելահեղության կանխավարկածը», պարզից էլ պարզ է, որ նման քայլեր նախաձեռնողը չի կարող չհասկանալ, որ դրանցով առնվազն կտրուկ ապակայունացնում է ներքին իրավիճակը: Երբ փորձում ենք մի փոքր «կողքից» դիտարկել այս ամենը, ապա աչքի է զարնում այն, որ Փաշինյանը, մեծ հաշվով, նպատակ ունի ոչ թե ինչ-որ «հանցավոր մտադրություններ» բացահայտել ու խափանել, այլ ճնշել ընդվզումը, ջարդել դիմադրողականությունը, տրորտակ տալ իրեն ընդդիմանալու բոլոր հնարավոր դրսևորումները: Այդ ամենը տիպիկ են արգահատելի բռնատիրություններին: Բայց փորձ է արվում իրականացնել մի իշխանախմբի կողմից, որը, գոնե առերևույթ, իշխանությունը փողոցով վերցրել էր ժողովրդավարական կարգախոսների «գործիքակազմով»:
Հատկանշական է, ի դեպ, որ չնայած ինչոր «կամավորականների» հավաքագրելու մասին անձամբ Փաշինյանի արած հայտարարությանը, նա Հայ առաքելական եկեղեցու վրա գրոհելու համար օգտագործեց ոստիկանական և ԱԱԾ ստորաբաժանումները:
Կա տեսակետ, որ Փաշինյանն այդպիսով ջանում է հիմքեր ապահովել իր իշխանությունը պահպանելու համար, քանի որ նրա ընկալման տեսանկյունից՝ պաշտոնը պահպանելը իր ու մերձավոր խմբի անվտանգության ապահովման միակ երաշխիքն է: Բայց, մյուս կողմից, վերարտադրվել ջանացող, այն էլ՝ ընտրությունների միջոցով վերարտադրվել ցանկացող որևէ իշխանություն իրեն այդպես չէր դրսևորի: Դա հակասում է ռացիոնալ ընկալմանն ու ողջամտությանը: Ընտրություններով վերարտադրվել ցանկացողը չի դիմում հարկային մամլիչի, չի խստացնում տուգանքներն ու տույժերը, չի ծավալում համատարած ագրեսիա, չի փորձում կտրուկ ապակայունացնել ներքին իրավիճակը: Շատերն են նկատում, որ Փաշինյանի այդ քայլերը կամ դրանց հնարավոր նպատակը ոչ միայն պարզապես իրավիճակի սրումն է, այլ ինչ-ինչ անկարգություններ հրահրելը (շատերը ավելի դաժան բառեր են գործածում): Բայց ի՞նչ կարող է տալ կամ ո՞ւմ է պետք երկրի ներսում նման հնարավոր խառնաշփոթը:
Շատերը նաև սրա պատասխանն են տալիս՝ իսկ եթե նպատակը հենց խառնաշփո՞թն է, քաոտիկ վիճակը: Այս տարբերակն էլ ունի կյանքի իրավունք: Սակայն հարցն այն է, որ դրանից, կարելի է չկասկածել, կշտապեն օգտվել մեր երկրի ու ժողովրդի թշնամիները: Իսկ օրվա իշխանությունն էլ, նույնպես կարելի է չկասկածել, այդ ամենի համար կսկսի մեղադրել ընդդիմադիրներին, ժողովրդին, «ահաբեկիչներին», «հեղաշրջումականներին»: Այսինքն, կփորձի իր իսկ հրահրած ցեխաջրից «չոր» դուրս գալ:
Դա, կարծում ենք, հասկանում են բոլոր հիմնական ուժերի, «դիմադրության օջախների» բոլոր ղեկավարները, ինչից ելնելով էլ՝ հնարավորինս խուսափում են կտրուկ ապակայունացման, թվում է թե՝ իշխանության կողմից «նվեր տրված» առիթներն օգտագործելուց: Այո, բայց «համբերության չիբուխը» մի օր կարող է և սպառվել: Ըստ որում, անկախ այն բանից, թե կողմերից յուրաքանչյուրն ինչ հաշվարկներ կամ մտորումներ ունի: Պարզ է մեկ բան. այդպես կարելի է միառժամանակ, մի ինչ-որ ժամանակահատված, կառչած մնալ իշխանական աթոռին: Բայց այդպես իշխանություն պահել, ավելին՝ ինչ-ինչ պայմանավորվածություններ իրագործել, այն էլ՝ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ կայացված և գաղտնի պահվող պայմանավորվածություններ, չի հաջողվի: Շատ բան այդ առումով, կարծում ենք, կախված է նաև նրանից, թե որքան արագ ու ճկուն կլինեն հանրային որոշակի վարկանիշ, նաև ռեսուրս ունեցող հիմնական քաղաքական ու ազգային ուժերը:
ԱՐՄԵՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
